รังนก (Edible bird's nests) ถือว่าเป็นอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง อุดมไปด้วยโปรตีน ที่มีคุณประโยชน์ต่อร่างกาย โดยพบปริมาณโปรตีนสูงถึงร้อยละ 50-60 และมีแร่ธาตุหลากหลายชนิด รังนกแบ่งออกเป็นประเภทต่างๆ ตามแหล่งที่พบได้แก่ รังนกถ้ำ และรังนกบ้าน โดยรังนกถ้ำสามารถพบได้ทั้งสีขาว สีแดง สีเหลือง และสีเหลืองทอง ส่วนรังนกบ้านมีเฉพาะสีขาวเท่านั้น คุณภาพและราคาของรังนกจึงขึ้นอยู่กับแหล่งที่มาและสีของรังนกเป็นหลัก

ดร.กรกันยา ประทุมยศ อาจารย์ประจำภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี ได้ศึกษาวิจัยคุณสมบัติเชิงโภชนาการและคุณสมบัติทางโครงสร้างของรักนกแต่ละประเภท ได้แก่ รังนกถ้ำขาว รังนกถ้ำแดง และรังนกบ้าน ที่ได้จากแหล่งที่มาที่แตกต่างกัน เพื่อระบุอัตลักษณ์ของรังนกแต่ละชนิด พบว่า รังนกทุกชนิดมีโปรตีนเป็นองค์ประกอบหลัก และมีแร่ธาตุหลักที่จำเป็นต่อร่างกาย เช่น แคลเซียม เหล็ก แมกนีเซียม แมงกานีส โซเดียม และโพแทสเซียม เป็นต้น

การวิเคราะห์แคลเซียมซึ่งเป็นแร่ธาตหลักที่พบในรังนกโดยใช้เทคนิคการดูดกลืนรังสีเอกซ์ (X-ray absorption spectroscopy: XAS) ที่ระบบลำเลียงแสง 5.2 (SUT-NANOTEC-SLRI XAS beamline) พบว่า สามารถระบุชนิดของสารประกอบแคลเซียม และสถานะออกซิเดชันของแคลเซียมได้ ทั้งยังสามารถแยกแยะความแตกต่างของสารประกอบแคลเซียมในรังนกที่มาจากบ้านหรือรังนกถ้ำ รวมถึงแยกแยะตามแหล่งที่มาจากสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกัน และในแง่ของประสิทธิภาพและความสามารถในการดูดซึมธาตุแคลเซียมนั้นโดยทั่วไปชนิดของสารประกอบแคลเซียมจะส่งผลต่อความสามารถในการดูดซึมธาตุแคลเซียมเข้าสู่ลำไส้เล็กและส่งต่อเข้าสู่เซลล์ที่แตกต่างกัน ดังนั้น ข้อมูลจากการระบุชนิดสารประกอบแคลเซียมในรังนกด้วยเทคนิค XAS นี้จะสามารถนำไปประเมินคุณค่าทางโภชนาการในแง่ของประสิทธิภาพในการดูดซึมแคลซียมเพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงให้กับสุขภาพจากแหล่งที่มาของรังนกที่แตกต่างกันได้ในอนาคต

 ดร.กรกันยา ประทุมยศ อาจารย์ประจำภาควิชาเคมี

คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี

ดร.วรวิกัลยา เกียรติ์พงษ์ลาภ นักวิทยาศาสตร์

สถาบันวิจัยแสงซินโครตรอน (องค์การมหาชน)