ใครรู้จักแสงซินโครตรอนบ้างยกมือขึ้น … หากใครยังไม่รู้จักละก็ ล้อมวงเข้ามา เดี๋ยวเราจะเล่าให้ฟังถึงประโยชน์ในทางเศรษฐกิจที่เชื่อว่าฟังแล้วจะต้องร้องว่า โอ้โห้! มีประโยชน์ขนาดนี้เลย ขอเกริ่นก่อนว่า “แสงซินโครตรอน” เป็นเรื่องใกล้ตัวเรามากๆ ซึ่งตามที่หลายคนเข้าใจว่าเป็นเรื่องยาก ไกลตัวก็เพราะเจ้าแสงซินโครตรอนเกิดมาจากกระบวนการทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีวิศวกรรมที่ซับซ้อนนั่นเอง
และในปัจจุบันนี้มีการนำแสงซินโครตรอนไปใช้ประโยชน์ ในการวิเคราะห์ วิจัย การปรับปรุงและพัฒนาผลิตภัณฑ์เพื่อเพิ่มมูลค่าให้แก่ภาคอุตสาหกรรมขั้นสูง ที่ต้องการศึกษา วิจัย และพัฒนาเชิงลึกถึงระดับอะตอมและโมเลกุล เพื่อนำไปประยุกต์ใช้ในหลากหลายด้าน ไม่ว่าจะเป็นด้านการเกษตร การแพทย์ เภสัชกรรม อุตสาหกรรม สิ่งแวดล้อม พลังงาน นิติวิทยาศาสตร์ หรือแม้แต่ในทางโบราณคดีด้วย
.
ลักษณะของแสงซินโครตรอนจะมีความสว่างกว่าแสงในเวลากลางวันกว่าล้านเท่า คมชัด ความเข้มสูง อำนาจการทะลุทะลวงสูง และมีขนาดของลำแสงเล็กได้ถึงระดับความหนาของเส้นผม นอกจากนี้ยังมีความยาวคลื่นต่อเนื่อง ครอบคลุมตั้งแต่ รังสีอินฟราเรด แสงที่ตามองเห็น รังสีอัลตราไวโอเลต และรังสีเอกซ์ ทำให้นักวิทยาศาสตร์สามารถเลือกใช้ช่วงความยาวคลื่นหรือพลังงานที่เหมาะสม เพื่อนำมาใช้ศึกษาในงานวิจัยด้านต่างๆ ทั้งในระดับอะตอมหรือโมเลกุล
.
หากจะจับกลุ่มประโยชน์ของแสงซินโครตรอนให้เข้าใจง่ายๆ สามารถแบ่งได้เป็น 3 ด้านหลักๆ ได้แก่
1.ด้านวิทยาศาสตร์การแพทย์
โดยมุ่งเน้นประโยชน์ทางการแพทย์ เช่น ใช้ในการวิเคราะห์หาสาเหตุของโรคจากการตรวจจำแนกเซลล์ต้นกำเนิด (Stem Cell) และใช้ศึกษาสารชีวโมเลกุลของเชื้อโรคเพื่อทราบกลไกการทำงาน สู่การออกแบบยารักษาโรคให้ตอบโจทย์กลุ่มโรคต่างๆ ได้
.
2.ด้านวิจัยและวิทยาศาตร์พื้นฐาน
มุ่งเน้นประโยชน์ของการวิเคราะห์และศึกษาโครงสร้าง หรือองค์ประกอบที่ซับซ้อนของวัตถุ และไม่สามารถประเมินได้ด้วยสายตา เช่น ด้านโบราณคดี ที่ใช้แยกแยะโบราณวัตถุ การศึกษาธาตุองค์ประกอบของกระจกเกรียบโบราณเพื่อการผลิตขึ้นมาใหม่และนำไปบูรณะทดแทนของเดิมที่ชำรุดเสียหายไปตามกาลเวลา รวมถึงการนำไปใช้ในกระบวนการพิสูจน์พยานหลักฐานในที่เกิดเหตุเชิงนิติวิทยาศาสตร์
.
3.ด้านอุตสาหกรรมและการส่งออก
สำหรับประโยชน์ด้านนี้ถือว่าสำคัญต่อเศรษฐกิจของบ้านเรามาก เพราะแสงซินโครตรอนสามารถช่วยเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้าและบริการได้ ในแง่ของงานวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์ เช่น กลุ่มสินค้าอุปโภคบริโภค อย่าง ครีมกันแดด อาหาร สินค้ากลุ่มอุตสาหกรรมหนัก อย่างยางรถยนต์ เหล็ก อุปกรณ์ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์และเครื่องจักร เป็นต้น
.
ประโยชน์ของแสงซินโครตรอนยังไม่หมดเพียงเท่านี้ หากใครสนใจอยากศึกษาให้ลงลึกถึงข้อมูลกระบวนการมากกว่าก็สามารถเข้าไปอ่านงานวิจัยดีๆ ได้ที่เว็บไซต์ของสถาบันวิจัยแสงซินโครตรอน www.slri.or.th แล้วจะพบว่า แสงซินโครตรอนมีประโยชน์และใกล้ตัวกว่าที่คิดไว้จริงๆ